VERSKA NASTAVA U OSNOVNIM I SREDNJIM ŠKOLAMA – EMPIRIJSKA ISTRAŽIVANJA
Ako ljubavi nemam, ništa sam
Verska nastava je kao alternativni predmet uvedena, tačnije ponovo vraćena, u osnovne i srednje škole Uredbom Vlade Republike Srbije koja je objavljena u Službenom glasniku 24. jula 2001. godine, a u školama se veronauka pojavila septembra školske 2001/2002. godine.
Obuhvaćene su sledeće konfesije: Srpska pravoslavna crkva, Katolička crkva, Slovačka evangelička crkva, Evangelička hrišćanska crkva, Reformatska hrišćanska crkva, Islamska zajednica i Jevrejska zajednica.
Iz ovog možemo izvesti zaključak da je verska nastava strogo konfesionalno određena, i da nije opšteobrazovni predmet. Cilj ovakvih predavanja jeste povećanje broja vernika, negovanje vere, izgrađivanje moralnog karaktera, ali i opšte religiozno obrazovanje opredeljenih učenika.
Ovo je istakao jerej dr Ninoslav Kačarić, sveštenik Srpske pravoslavne crkve u Zrenjaninu. Govoreći o nalazima svog istraživanja, koje je objavio u doktorskoj disertaciji pod nazivom „Doprinos verske nastave moralnosti mladih” odbranjenoj na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu, Kačarić kaže da je taj doprinos pozitivan. Istraživanje je sprovedeno među učenicima osnovnih (7. i 8. razred) i srednjih škola (3. i 4. razred) sa teritorija Srpske pravoslavne Eparhije banatske.
ŠTA IZDVAJAJU UČENICI
Nalazi potvrđuju i da je verska nastava doprinela izgrađivanju hrišćanskih vrednosti kod učenika. Kačarić naglašava i da su doprinos sveštenika i veroučitelja, kao i porodično okruženje, izuzetno bitni prilikom opredeljivanja dece za versku nastavu, a utiče i kvalitet kadrova koji je izvode i prenose svoje znanje polaznicima. Nedavno je ovoj temi bila posvećena i tribina Kulturnog centra u Zrenjaninu, na kojoj je govorio dr Ninoslav Kačarić.
U teorijskom delu svoje doktorske studije, dr Ninoslav Kačarić izneo je filozofsko religiozne osnove i moralne stavove svetskih mislilaca od antike do novog doba: Sokrata, Platona, Aristotela, Svetog apostola Pavla, Svetog Augustina, Kanta, Hegela, Ničea, Diltaja i Sartra, a navedena je i komletna literatura i naučna građa na kojoj je otac Ninoslav radio. Empirijska iskustva i podaci o sistemu vrednosti prikupljeni su upitnikom u kojem su ispitanici navodili deset moralnih vrlina koje su prema njima najvažnije za ispravan život.
– Vera, ljubav i nada predstavljaju moralni kodeks hrišćanskih vrlina, a analizom svake ocenjene vrednosti pojedinačno, dolazi se do zaključka da je ljubav najvažnija za ispravan život. Ocenjena je najvišom ocenom 10, a to u procentima iznosi 61 odsto ispitanika. Ova tvrdnja je u skladu sa „Himnom ljubavi” svetog apostola Pavla koji kaže: „Ako imam svu veru da i gore premeštam, a ljubavi nemam, ništa sam” – objašnjava naš sagovornik.
SISTEM VREDNOSTI
Ispitanici su navodili i druge moralne vrednosti kao što su: poštenje, poslušnost, brižnost, krotost, smirenje, hrabrost, pravičnost, poštovanje, post, vernost, humanost, mudrost, nesebičnost, plemenitost, istrajnost, skrušenost, pokajanje, čestitost, praznovanje crkvenih praznika, revnost, požrtvovanost, odgovornost, rodoljublje. Kačarić zaključuje da su time samo potvrdili korpus osobina koje treba da krase svakog hrišćanina.
Takođe, đaci koji pohađaju versku nastavu imaju izgrađen negativan stav prema ubistvima, samoubistvima, krađama, nasilju nad slabijima, ali i prema abortusu, kao i prema istopolnim brakovima.
Sveštenik Kačarić je, sumirajući svoj rad, još jednom istakao da su časovi verske nastave izuzetno posećeni, da je podjednak broj dece sa sela, kao i one iz grada, i da veroučitelji ispunjavaju svoju odgovornost dovodeći redovno đake, nedeljom i praznikom, na bogosluženja u svetim hramovima.
– Na selu je to mnogo bolje organizovano nego ovde u gradu. Tamo je jedan hram, manje grupe đaka i lakše im je da se okupe. U gradu to drugačije funkcioniše zbog većeg broja đaka, škola i hramova. Sve u svemu, bitno je liturgijsko sabranje – istakao je za kraj otac Ninoslav Kačarić.
- VERONAUKA U ZRENJANINSKIM SREDNJIM ŠKOLAMA
Istraživanje koje je dalo građu za disertaciju dr Ninoslava Kačarića, sprovedeno je u školama Eparhije banatske. Među njima je i Zrenjaninska gimnazija u kojoj versku nastavu pohađa skoro polovina đaka, tačnije 543 učenika. Medicinska škola je na drugom mestu u gradu po broju onih koji slušaju versku nastavu sa brojem od 385 đaka, dok je na trećem mestu Ekonomsko-trgovinska škola „Jovan Trajković” sa 378 polaznika. Najmanji broj đaka u verskoj nastavi, na osnovu ovih statističkih podataka, ima Tehnička škola sa brojem od 207 učenika.
M.Malbaški