Industrijska zona predstavlja određeno zemljište koje lokalna samouprava uredi tako da svojom infrastrukturom bude privlačno za kompanije da tu postave svoje proizvodne i druge pogone. Primarni cilj je da se investitori grupišu na određenoj lokaciji i tako podstakne proizvodnja i uposli lokalna radna snaga, a postiže se i pozitivan efekat jer se industrija udaljava od urbanog mesta čime se pozitivno deluje na stanovništvo i očuvanje životne sredine.
Radom proizvodnih pogona u zonama, neminovno dolazi do negativnih pojava po okolinu, većih ili manjih, u zavisnosti od strukture i vrste delatnosti. Podizanje zelenih površina specijalne namene, ima zadatak da se smanji i spreči širenje uticaja zagađenja iz industrijskih pogona na okolinu. U razvijenim zemljama to je regulisano donošenjem zakonskih normi iz ove delatnosti. Poštovanjem zakona i jakim građanskim pokretima utiče se da se poštuju propisi i da se spreči negativan uticaj. SMANЈITI NEGATIVAN UTICAJ
Kod nas, nažalost,nema zakonskih normi koje obavezuju lokalnu samoupravu i investitora da se podizanjem ili očuvanjem starog zelenila smanje posledice negativnog uticaja industrije. Sve zavisi od savesti investitora kome je često finansijski interes daleko ispred javnog.
Jedna od praktičnih, instruktivnih i nigde zakonski uvedenih normi za ozelenjavanje industrijskih pogona je da se između industrijske zone i naseljenog mesta izvrši ozelenjavanje pojasa, minimalne širine od 1.000 metara. Pojas treba biti podignut od visokih, autohtonih vrsta drveća sa širokom krošnjom u kombinaciji sa četinarskim vrstama drveća.
U Planu regulacije sistema zelenih površina Beograda propisane su norme da se unutarnjim obodom građevinske parcele, u industrijskoj zoni,obavezno mora podići zeleni pojas i to:
– minimalne širine 4 metra ,na građevinskim parcelama od 0,5 ha do 2 hektara,
– minimalne širine 8 metara na građevinskim parcelama od 2 do 5 hektara,
– minimalne širine 12 metara za površine veće od 5 hektara, i
– na parcelema manjim od 0,5 hektara unutrašnjim obodom parcele obavezno je formirati drvored. Druga norma propisana kod ozelenjavanja je da minimalni procenat zelenih površina na građevinskoj parceli mora iznositi 20 odsto od ukupne površine.
Ovakve norme ne postoje ni u republičkim ni u našim opštinskim zakonima i propisima.
ZONE NADOMAK NASELЈA
Dve glavne industrijske zone , „Bagljaš“ i „Ečka –jugoistok“, podignute su na samom rubu stambenih naselja. Ne postoje naznake nekih planova ,a pogotovo radova, ozelenjavanja slobodnih delova koji su van izdatih građevinskih parcela. Zone su postavljene tako da nema mogućnosti podizanju zelenog prstena između industrijske i stambene zone. U zoni „Bagljaš“ ,gde je struktura zemljišta nepovoljna za sadnju biljaka, pojedine firme su, ipak, pozitivno reagovale i izvršile sadnju odgovarajućih sadnica. Valja ih navesti, to su: „Mehler“, „Uming“, „Fulgar“, „Geze“, „Drekslmajer“.
Lokalna zajednica ništa, ni plana ni sadnje.
U industrijskoj zoni „Ečka-jugoistok“, koja se nalazi na plodnom zemljištu ali lokacijski na pravcu dominirajućeg vetra, košave, nema potrebnog zaštitnog pojasa između industrijske zone i stambenog naselja. Nema planiranog ni izvedenog ozelenjavanja van izdatih građevinskih parcela. Problem ove zone je i što su u njoj planirane i neke delatnosti koje nose veći rizik na uticaj promene mikroklimata. NAJNEPOŠUMLЈENIJI
Značaj i funkcije zelenih površina u industrijskim kompleksima je višestruk. Sanitarne funkcije zelenih površina ogledaju se u zaštiti od neprijatnih mirisa, štetnih gasova i para, čestičnog zagađenja i prašine, redukcija prekomerne buke, ublažavanju snage vetra smanjenja spoljnje temperature i mnogih drugih. Estetske funkcije doprinose da se dekorativnim zelenilom, cvećem, fontanama, povećava i stimuliše radni elan radnika.
Zrenjanin i Srednjobanatski okrug se smatraju najnepošumljenijim delovima Srbije i gradnjom industrijskih pogona taj problem se još više povećava. Stari industrijski pogoni u Zrenjaninu imali su 274 hektara pod zelenim površinama („Zelenilo Zrenjanina“, V.Mraković).
Danas, ovi novi , nemaju toliko stabala na svim površinama.
Ako je plan da se pod industrijskim zonama nađe 500 hektara ,onda bi zelenih površina po, minimalnim normama, moralo biti na građevinskim parcelama 100 hektara a van njih još 100 hektara. Na području koje je deficitarno šumama i zelenim površinama njihov nedostatak bi doveo do sve lošijih uslova za život lokalnog stanovništva. Blagovremeno donošenje normi i zakonskih propisa iz ove delatnosti i njihova striktna primena mora postati imperativ za lokalnu zajednicu. Gradnja autoputa, povećanje saobraćaja, izgradnja neadekvatnih industrijskih pogona, klimatske promene, još veće smanjenje šuma i zelenih površina može ovaj grad i oblast učiniti nepodesnim za život. Treba blagovremeno misliti i raditi na tome.
Politika se nije pokazala u rešavanju ovih problema, vreme je da građani preuzmu aktivniju ulogu.
* MARKO MILIŠIĆ, DIPL. INŽ. ŠUMARSTVA
* Autor je Zrenjaninac, živi na Zelenom polju, pre oko tri decenije bio je tehnički direktor u JKP „Čistoća i zelenilo”, a potom osnovao firmu „Naš vrt”. Sada je penzioner.
