Površinske vode na teritoriji grada nisu zadovoljavajućeg kvaliteta. Većina uzoraka ne ispunjava kriterijume tzv. umerenog ekološkog statusa. To znači da se ne mogu koristiti za snabdevanje vodom za piće uz prethodni tretman, nisu pogodne za industrijsku upotrebu, kao ni za kupanje i rekreaciju, pokazuju podaci monitoringa Centra za higijenu i humanu ekologiju Zavoda za javno zdravlje.
UZORCI SA ČETIRI LOKACIJE
Kako nadležni objašnjavaju, rezultati su u skladu sa ranijim nalazima i trendovima. Nadzorom kvaliteta površinskih voda obuhvaćeni su hemijski, fizičko-hemijski i mikrobiološki parametri.
– Potrebna je dalja kontrola i neophodno je prečišćavanje industrijskih i komunalnih voda pre njihovog ispuštanja u vodotok. Imajući u vidu normative koji propisuju njihov kvalitet, potrebno je i uskladiti aktivnosti sa zahtevima očuvanja kvaliteta voda i životne sredine – ističu iz Centra.
Tokom cele godine stručnjaci stanje prate na četiri mesta. To su: Begej na ulazu u grad (kod asfaltne baze), na izlazu iz grada (kod mosta u Ečki), posle uliva Aleksandrovačkog kanala i Aleksandrovački kanal (pre ulivanja u Begej). Uzorci sa kupališta analiziraju se u periodu od maja do septembra. Kvalitet se ispituje na Tamišu kod Orlovata, Begeju kod Principovog mosta, zatim Carskoj bari, Tisi kod Žabaljskog mosta i kupalištu Peskara.
– Kao i ranije, reke Tisa i Tamiš imaju veći broj indeksnih poena. To je u skladu sa njihovim proticajem i moći samoprečišćavanja. Merno mesto Aleksandrovački kanal pripada klasi V, što znači da ima loš ekološki status. Površinske vode koje pripadaju ovoj kategoriji ne mogu se koristiti ni u jednu svrhu – kažu stručnjaci.
Kako objašnjavaju, rezultati fizičko-hemijskih analiza na lokalitetu Aleksandrovački kanal pokazuju izrazito povišene vrednosti biohemijske i hemijske potrošnje kiseonika, zatim ortofosfata, količine suspendovanih materija, kao i koncentraciju azota i fosfora.
– Bakteriološkim pregledom najveći broj ukupnih i fekalnih koliformnih bakterija utvrđen je takođe u Aleksandrovačkom kanalu, ali i u Begeju, na izlazu iz grada. Na ovom mernom mestu hemijski pokazatelji po pravilu odstupaju više od graničnih vrednosti i lošiji su nego u uzorcima vode pre ulaza u grad – kažu iz Zavoda.
RIZICI PO ZDRAVLJE
Kako objašnjavaju iz Centra za higijenu i humanu ekologiju, loš kvalitet površinskih voda može biti direktan i indirektan. Najznačajniji su mikrobiološki rizici (bakterije, virusi i paraziti u površinskoj vodi i moguće zarazne bolesti). Ne smeju se zanemariti ni štetni efekti hemijskih materija – ostataka sredstava za zaštitu bilja, farmaceutskih proizvoda, sredstava za ličnu negu, teških metala.
– Rizik od obolevanja je veći što je manja vodena površina i što je sporija izmena vode. Neophodna je dopuna mikrobiološkim i fizičko-hemijskim analizama i sanitarna inspekcija prirodnih kupališta, odnosno zona za rekreaciju – kažu stručnjaci.
Ističu da je centralno postrojenje za prečišćavanje industrijskih i komunalnih otpadnih voda optimalno rešenje. Neophodan je tretman pre njihovog ispuštanja u vodotok, kako bi se dobilo postepeno poboljšanje kvaliteta površinskih voda, naročito nizvodno od grada.
– Potrebno je i odgovarajuće odlaganje opasnog otpada, izgradnja uređenih sanitarnih deponija, kao i edukacija stanovništva u cilju smanjenja posledica zagađenja. Pored toga, treba sankcionisati aktivnosti koje nisu u skladu sa zakonskom regulativom koja se odnosi na očuvanje kvaliteta površinskih voda i životne sredine – ističu nadležni.
J. Šormaz
BEZ BIOLOŠKIH PARAMETARA
Monitoring površinskih voda Zavoda za javno zdravlje ne obuhvata biološke parametre, odnosno pojavu i rasprostranjenost živih organizama vodenih ekosistema (mikroorganizmi, alge, vodene makrofite, vodeni beskičmenjaci i ribe). Ove analize sprovode posebne ustanove i službe. Nisu predmet laboratorijskih provera zdravstvenih ustanova, niti su u direktnoj vezi sa javnim zdravljem.
PRIVATNO UPRAVLJANJE, JAVNI INTERES
Izgradnja prečistača otpadnih voda u Zrenjaninu najavljena je pre pet godina. Projekat u potpunosti finansira, razvija i njim će upravljati kompanija „Metito”, kroz svoju lokalnu platformu, preduzeće „Begej Water”. Procenjena vrednost investicije je 30 miliona evra. Javno – privatno partnerstvo za realizaciju projekta rezultat je međudržavnog sporazuma između Republike Srbije i Ujedinjenih Arapskih Emirata.
Sa druge strane, Sombor je problem sa otpadnim vodama rešio pre 40 godina. Za razliku od Zrenjanina, odlučili su da upravljanje postrojenjem povere Javnom komunalnom preduzeću „Vodokanal”.
