Nevladina organizacija Transparentnost Srbija (TS) već pet godina, a tri uzastopno, ocenjuje rad jedinica lokalnih samouprava i gradskih opština. Rangirani su na osnovu kriterijuma transparentnosti, određenih putem 95 indikatorskih pitanja. Konačne ocene, odnosno indeksi se kreću u rasponu od nula do 100, a u praksi su prošle godine opštine i gradovi imale ocene između 21 i 90, navodi se na sajtu ove organizacije.
Kako saznajemo, od 2015. koriste novu metodologiju za ocenjivanje i rangiranje na osnovu indeksa transparentnosti – LTI (local transparency index). Indeks predstavlja zbir pozitivnih poena dobijenih iz indikatora koji podrazumevaju analizu sajtova, dokumenata, odgovora dobijenih na zahteve za slobodan pristup informacijama i neposredan uvid u rad uprave, odnosno uslužnih centara, kao i podataka dobijenih od drugih organa.
U 2015, 2019. i 2020. godini vrednovane su sve opštine i gradovi, a u 2017. godini uzorak od 15 lokalih samouprava. U protekloj godini TS je ocenila 145 jedinica lokalne administracije i 25 gradskih opština.
UTICAJ PANDEMIJE
– Prosečna ocena u 2021. godini je 48, što je i dalje slab rezultat, ali mnogo bolji nego prosečnih 40 u 2020. godini. Mnogo značajnija je činjenica da je skoro dve trećine (59 odsto) svih opština poboljšalo svoj rezultat. Sa druge strane, 37 odsto je ostvarilo lošiji učinak u odnosu na prethodnu godinu – navodi ova organizacija.
– Najveći napredak zabeležen je u oblastima „informatori o radu” i „javna preduzeća i javne ustanove”. Pad u nekim kategorijama (javne rasprave, budžet) može se pripisati situaciji sa pandemijom zbog koje su izostali pojedini mehanizmi javnog učešća (javne rasprave i sl).
Na osnovu istraživanja, „skupština i veće” ponovo su najmanje transparentna kategorija, ali je 13 opština (koje su imale podršku u aktivnostima za povećanje vidljivosti) ostvarile znatno bolji rezultat u ovoj kategoriji u odnosu na ostale opštine.
Kako saznajemo, indeks transparentnosti Grada Zrenjanina u 2021. je 57. Pre dve godine bio je 63, dok je 2019. iznosio 44, a 2015. godine 50. Od 145 opština i gradova nalazimo se na 24. mestu. Najbolji rang Zrenjanin je imao 2020. godine kada se našao na 10. poziciji, a najlošiji 2019. (45/145). Na 30. mestu osvanuo je 2015. godine. Istraživanje nije rađeno 2017.
POZITIVNE OCENE
Posmatrajući interaktivnu mapu (kolona 2021. godina), Zrenjanin je ocenjen sa najviše poena (dva) za pet pitanja: da li su odluke koje usvaja Skupština objavljene i dostupne na sajtu; da li je službeni list dostupan na sajtu; da li je budžet za tekuću godinu dostupan na sajtu; da li je lokalna samouprava na vreme dostavila tražene informacije; da li su na sajtu objavljeni konkursi, dokumentacija, izmene, pitanja i odgovori…
Pozitivnu ocenu (jedan poen) naša lokalna samouprava dobila je i za druga pitanja koja se odnose na Skupštinu, Gradsko veće, odbornike, budžet, opštinsku upravu, javne nabavke… Nulom su vrednovana mnogobrojna pitanja, a u vezi su sa objavljivanjem amandmana, dostupnošću obrazloženja budžeta na sajtu, podacima o kontaktu gradonačelnika, kao i sa definisanjem terminima za susret sa građanima, ignorisanjem zahteva za informaciju od javnog značaja…
– Glavni zaključak istraživanja je ostao nepromenjen u odnosu na 2020. I dalje su potrebni značajni i kontinuirani napori da bi se poboljšala i održala transparentnost čak i među najboljim lokalnim samoupravama. Situacija izazvana pandemijom može biti izgovor do određenog nivoa, ali činjenica jeste da je neophodno usvojiti jasne procedure za postizanje i održavanje transparentnosti i precizno propisati odgovornost – navodi se u izveštaju TS.
Najbolje je rangirana Opština Bečej (90 u LTI 2021). Na drugom mestu je Grad Sombor (88), zatim sledi Opština Kanjiža (83). Novi Pazar nalazi se na četvrtom mestu (78). Peto mesto dele Leskovac, Vranje i Sokobanja, svi po 75 poena.
I. Isakov
KAKO JE OCENJEN KOMŠILUK
I susedne opštine u Srednjobanatskom okrugu bile su obuhvaćene istraživanjem. Najbolje je ocenjen Novi Bečej, čiji je indeks transparentnosti 45 u 2021. Na drugom mestu je Žititište (LTI 40), slede Sečanj (33) i Nova Crnja (30).
