Naša obaveza je da sačuvamo vrednosti predaka s poštovanjem. Danas živimo tamo gde su oni živeli, ostavivši nam neprocenjive građevine. Ne smemo dozvoliti da ove vrednosti padnu u zaborav.
Putujući kroz beskrajne ravnice Banata, prolazeći kroz Torak prema Novom Itebeju, naposletku stižemo do Srpskog Itebeja.
LIČNO VODIO IZGRADNJU CRKVE
Novi i Srpski Itebej su dva velika sela koja su sada spojena u jedno. U Srpskom Itebeju, prema poslednjim podacima popisa, živi 1.612 stanovnika, od kojih se 173 izjašnjava Mađarima.
Prvi vlasnik zemljišta na ovom području bio je Išak Kis, poreklom Jermenin, a kasnije su ga nasledili potomci.
Druga značajna ličnost ovog kraja bio je Imre Jenovai. Rođen je u Segedinu, 10. maja 1836. godine. Vlasnik dela zemljišta koje je pripadalo Novom Itebeju – tzv. Jorgovan ravnice – postao je 1863. godine. Ovo močvarno tlo obraslo nepreglednom trskom pretvorio je u obradivu površinu gde se počela obavljati široka poljoprivredna proizvodnja.
Jenovai je živeo u Srpskom Itebeju, u porodičnoj kući u centru mesta. Svome selu podario je katoličku crkvu. O osveštenju ove bogomolje izvestio je list „Torontal” 22. septembra 1898. godine:
– Stanovnici naseljenog mesta bili su iznenađeni kada su videli da jedan skroman i tiho živeći veleposednik započinje izgradnju crkve. On je godinama delovao nenametljivo na promociji opšteg dobra. To je pružilo rimokatoličkom stanovništvu Srpskog Itebeja priliku da hvale Gospoda u sopstvenoj crkvi. Njegova požrtvovanost je ilustrovana i činjenicom da je lično vodio izgradnju bogomolje. Opremio ju je svime što je potrebno. Treba posebno istaći umetnički izrađene delove crkve koji su prevezeni iz Budimpešte u Srpski Itebej – zabeleženo je u „Torontalu”. Takođe se navodi da je novu bogomolju osveštao biskup Čanadskog okruga (1898. godine Torontalski okrug je pripadao Čanadskoj biskupiji).
Ističe se i to da se do tada jedina rimokatolička crkva u kraju nalazila u Međi, gde je bilo opštinsko sedište.
U nastavku članka se beleži da je Srpski Itebej tog 22. septembra 1898. godine bio prigodno ukrašen. Biskup je stigao u selo iz doma Imrea Jenovaija u pratnji svog sekretara, arhivara, sluge, vojnika i drugih visokih gostiju, pod baldahinom. U tekstu se takođe navodi da ni prisutno srpsko sveštenstvo nije izbeglo rukovanje. Po završetku ceremonije održan je ručak, a zatim se biskup vratio u Temišvar.
DEFILE PRED FRANJOM JOSIPOM
Imre Jenovai je u velikoj meri doprineo i ostvarenju zamisli stanovnika Novog Itebeja da se podigne spomenik Lajošu Košutu u centru sela.
Ovaj zemljoposednik preminuo je u Novom Itebeju 11. maja 1906. godine.
I danas je oltarska slika crkve u Srpskom Itebeju posvećena zaštitniku bogomolje. Pored toga, 14 originalnih ulja na platnu prikazuje Isusove patnje, a tu su i statue bogorodice i Svetog Antuna, takođe iz Budimpešte. Orgulje su izradili majstori iz Temišvara, kako navode Julijana Kerekeš i Eržebet Bicok, meštanke Srpskog Itebeja.
Na levoj strani od ulaznih vrata crkve nalazi se sledeći natpis: „Na slavu Boga izgradio je Imre Jenovai 1897–1898”, a na desnoj strani, na spomen-ploči: „Zaštitićemo Svetog Boga, izgradio je Imre Jenovai”.
Treba spomenuti i Zoltana Jenovai, Imreovog sina. Kao predstavnik Torontalske županije, defilovao je pred carem Franjom Josipom na Milenijumskoj proslavi 1896. godine, organizovanoj radi obeležavanja hiljadugodišnjeg postojanja mađarske države. To je na platnu prikazao Pal Vago, a slika se danas nalazi u zrenjaninskom Narodnom muzeju („Defile banatskih spahija”). Ovde se takođe čuva i portret Zoltana Jenovaija, čiji je Vago autor.
Ovaj umetnik, rođen u Jašapatinu 1853. godine (današnja Mađarska), otvorio je prvi slikarski atelje u Velikom Bečkereku 1897. godine.
