Iz Pekinga dobre vesti za Zrenjanin
Piše: dr Dejan Molnar, vanredni profesor na Ekonomskom fakultetu u Beogradu
Zabrinjava podatak da je u našem Gradu 2022. bilo za 20% stanovnika manje nego 2002. godine. U toku poslednje dve decenije broj žitelja je smanjen za čak 26.329, od čega u gradu za 12.644 (sa 79.773 na 67.129). U ruralnom području (selima) meštana je manje za 13.685 (sa 52.278 na 38.593). U poređenju sa republičkim (-10,8%) i pokrajinskim (-13,9%) prosekom, dolazi se do zaključka da je pad broja građana u Zrenjaninu bio 1,8 puta brži nego na nivou države i oko 1,4 puta brži nego na području Vojvodine.
Poznato je da Srednjobanatski okrug (sa sedištem u Zrenjaninu) prema stepenu ekonomske razvijenosti zaostaje u odnosu na prosek Vojvodine i Srbije. Ukoliko kao meru ekonomske razvijenosti posmatramo bruto dodatu vrednost (BDV) po stanovniku, uočava se sledeće: srednji Banat je za oko 25% manje razvijen u odnosu na republički prosek, dok su Beograd za više nego duplo (2,14 puta) i Južnobački okrug (sa sedištem u Novom Sadu) za 1,5 put razvijeniji.
U Pekingu je nedavno održan treći Forum za međunarodnu saradnju „Pojas i put”. Tamo su Srbija i Kina potpisale i dokumenta o izgradnji 105 km auto puta između Beograda, Zrenjanina i Novog Sada. Ovo je veoma ohrabrujuće, s obzirom na to da će tako Zrenjanin biti povezan najsavremenijim saobraćajnicama sa dva najveća i najrazvijenija grada u državi. U pitanju je infrastrukturno ulaganje od izuzetnog značaja za budući razvoj Grada i celog Banata (istočne Vojvodine).
Rezultati relevantnih empirijskih istraživanja ukazuju na to da postoje pozitivni multiplikativni efekti izgradnje drumske infrastrukture na ekonomski razvoj područja. Na uzorku država Centralne i Istočne Evrope je dokazano da okruzi u kojima su završeni projekti izgradnje moderne drumske infrastrukture i njenog povezivanja sa mrežom panevropskih saobraćajnih koridora beleže natprosečni nivo ekonomske razvijenosti, zaposlenosti i produktivnosti rada.
Nekoliko je mogućih razloga za to. Prvo, ostvaruju se direktne koristi za preduzeća koja su već locirana na području gde se gradi autoput. Bolja povezanost bi trebalo da doprinese povećanju efikasnosti poslovanja, uštedama u troškovima i unapređenju njihove konkurentnosti. Drugo, prisutne su i indirektne ekonomske koristi. Područje na kojem postoji savremena drumska infrastruktura (autoput) povezana sa mrežom evropskih saobraćajnica postaje pristupačnije, što je povoljno sa stanovišta novih ulaganja. Treće, postoje i višestruke neekonomske, odnosno društvene pogodnosti. Autoput bi značajno skratio rastojanja između Zrenjanina i drugih destinacija. To bi doprinelo poboljšanju uslova za život i rad u gradu, odnosno povećanju kvaliteta života.
Mnogi više ne bi morali da stanuju u Beogradu ili Novom Sadu, ukoliko tamo rade ili studiraju. Time se postiže ekonomsko, socijalno, demografsko, kulturno i intelektualno osnaživanje našeg grada i Banata. Manje novca bi se trošilo u drugim sredinama. Više mladih i obrazovanih pojedinaca u lokalnoj privredi bi za efekat imalo i bolje perspektive za razvoj privatnog sektora i kreiranje kvalitetnih radnih mesta.
