Zrenjanin gubi stanovništvo
Piše: dr Dejan Molnar, redovni profesor na Ekonomskom fakultetu u Beogradu
Prema podacima Evrostata, u 2021. godini bilo je 44.358 srpskih državljana kojima je prvi put izdata dozvola za boravak u nekoj od država članica EU. Međutim, interesantno je da se naši ljudi u znatno većoj meri sele unutar granica Srbije. Podaci Republičkog zavoda za statistiku (RZS) o internim migracijama svedoče da je u toku 2024. godine njih 134.903 promenilo mesto prebivališta u okviru naše države.
To su lica koja su se trajno preselila iz svog dosadašnjeg mesta (naselja) stalnog stanovanja u drugo mesto u Srbiji. Prema Zakonu, prebivalištem se smatra „mesto u kome se građanin nastanio sa namerom da u njemu stalno živi, odnosno mesto u kome se nalazi centar njegovih životnih aktivnosti, profesionalnih, ekonomskih, socijalnih i drugih veza koje dokazuju njegovu trajnu povezanost s mestom u kome se nastanio”.
Od ukupnog broja unutrašnjih migratornih kretanja njih 34,9% (47.059 lica) se odnosilo na preseljenje iz jednog u drugi okrug, približno toliko (33,7%, odnosno 45.510) rezultat je promene prebivališta između gradova/opština u okviru istog okruga. Ostatak od 31,4% (42.334 osoba) čine selidbe između naselja u istim gradovima ili opštinama.
Migracioni saldo predstavlja razliku između broja doseljenog i odseljenog stanovništva na određenom području. Na nivou naših regiona, u 2024. godini pozitivan migracioni saldo imali su regioni Beograda (+ 2.865 lica) i Vojvodine (+ 1.631), dok su regioni Šumadije i Zapadne Srbije (-2.137), Južne i Istočne Srbije (-2.359) zabeležili veći broj odseljenih nego doseljenih osoba.
Od ukupno sedam vojvođanskih okruga u četiri (Zapadnobačkom, Severnobačkom, Severnobanatskom i Srednjobanatskom) je negativan migracioni saldo, dok je u tri (Južnobanatski, Južnobački i Sremski) bilans bio pozitivan. U slučaju sedam od osam okruga u regionima Šumadije i Zapadne Srbije je zabeležena negativna vrednost ovog pokazatelja. U Južnoj i Istočnoj Srbiji od ukupno devet okruga, u osam je ostvaren negativan bilans migratornih kretanja, osim u Nišavskom okrugu (+503).
Grad Zrenjanin spada u grupu lokalnih samouprava u kojima je tokom 2024. takođe bio negativan migracioni saldo (-116), pošto se doselilo 1.593, a odselilo 1.709 lica. Osim Beograda (+2.865 lica), pozitivan bilans kretanja stanovništva ostvaren je u Novom Sadu (+1.334), Nišu (+506), Pančevu (+436), Staroj Pazovi (+431), Čajetini (+395), Novom Pazaru (+285). Ipak, mnogo su brojniji oni gradovi iz kojih su se lane ljudi više iseljavali nego u njih useljavali: Bor (-464), Užice (-323), Vranje (-240), Kraljevo (-258), Smederevo (-229), Leskovac (-209), Priboj (-175), Prijepolje (-174), Kruševac (-168), Šabac (-150), Vršac (-123), Kikinda (-120), Pirot (-66) itd.
Imajući u vidu da među motivima za promenu mesta prebivališta dominiraju oni ekonomski, neto odliv populacije bi mogao da ukazuje na to da ljudi misle i osećaju da u nekim drugim sredinama mogu da ostvare bolji kvalitet života. Na lokalnim liderima i donosiocima odluka je da osmisle i u delo sprovedu razvojne strategije koje će za rezultat imati najpre zaustavljanje ovakvih kretanja, a potom i njihovo preusmeravanje.
