Piše: dr Dejan Molnar docent na Ekonomskom fakultetu u Beogradu
Od ukupnog broja zaposlenih u regionu Beograda čak 39 odsto njih radi sa visokom stručnom spremom. Učešće zaposlenih sa visokom stručnom spremom u Vojvodini je na nivou republičkog proseka (oko 24 procenta), dok je u regionima zapadne, južne i istočne Srbije udeo ove kategorije zaposlenih daleko niži (17,5 i 20 procenta).
Regionalna struktura zaposlenih radnog uzrasta (starosti od 15 do 64 god.) prema profesionalnom statusu je važna jer pruža informacije o tome koliki procenat zaposlenih ima status koji im garantuje kakvu-takvu stabilnost, odnosno sigurnost zaposlenja. U regionu Beograda zaposleni radnici (oni koji rade za platu), kao kategorija zaposlenih sa najsigurnijim statusom, ima i najveće učešće u ukupnom broju zaposlenih. Ovo učešće u Beogradu iznosi čak 83%, region Vojvodine je i prema ovom aspektu na nivou proseka Republike (nešto iznad 70%), dok se regioni Šumadije i zapadne Srbije (61%), južne i istočne Srbije (67%) nalaze ispod republičkog proseka.
Pretpostavka je da je kvalitet zapošljavanja na nekom području veći ukoliko je veće učešće zaposlenih u uslužnim delatnostima, kao i onim delatnostima koje se mogu okarakterisati kao moderne i savremene (poput IT sektora i sl). U tom smislu, treba primetiti da region Beograda prednjači prema sektorskoj strukturi zaposlenih u delatnostima poput trgovine na veliko i malo, saobraćaja i skladištenja, informisanja i komunikacija, finansijske delatnosti i delatnosti osiguranja, stručne, naučne, inovacione i tehničke delatnosti, administrativne delatnosti, umetnost, zabava i rekreacija, kao i ostale uslužne delatnosti. Sa druge strane, lošiji kvalitet zaposlenosti verovatno da postoji na područjima u kojima dominira zapošljavanje u sektoru primarnih delanosti. Upravo je takva situacija na drugim područjima u Srbiji – iznad prosečno učešće zaposlenih u sektorima poljoprivrede, šumarstva, ribarstva, zatim rudarstva, delatnosti domaćinstva kao poslodavca itd.
Zanimanje je jedan od osnovnih kriterijuma za ocenu kvaliteta zaposlenosti, zatim za sagledavanje izvora primanja zaposlenih, ali i za analizu čitavog niza nematerijalnih dimenzija koje su povezane sa vrstom posla kojim se zaposleni bave (zadovoljstvo profesionalnim angažmanom, ugled i položaj u društvu, perspektive za napredovanje u karijeri i sl). Tako na primer, u regionu Beograda skoro ¾ zaposlenih radnog uzrasta čine oni koji rade na zanimanjima direktori, funkcioneri, stručnjaci i umetnici, tehničari, službenici i oni koji se bave uslužnim i trgovačkim zanimanjima, dok je situacija u drugim delovima zemlje, pa i u Vojvodini manje povoljna. Sve ovo govori u prilog činjenici da su u našoj zemlji prisutne izražene teritorijalne razlike po pitanju kvaliteta zapošljavanja i jednim delom pruža odgovor na pitanje zašto ljudi (posebno mladi) nastoje da se zaposle, žive i rade u prestonici.
