Do mira uz kontrolu, ozelenjavanje i zvučne barijere
Na gradsku vrevu najviše utiču motorna vozila. Ređe je proizvode aktivnosti trgovačkih i ugostiteljskih radnji i stambenih objekata. Merenja pokazuju da su u prvih šest meseci ove godine dozvoljene vrednosti (tokom dana, večeri i noći) probijene na mernim mestima na Bulevaru Milutina Milankovića, kod Medicinske škole, Gerontološkog centra i u Ulici Laze Kostića.
Prošlogodišnji rezultati monitoringa Zavoda za javno zdravlje su slični. U 2024. noćna buka prešla je dozvoljeni nivo na osam mernih mesta, dnevna na sedam, a večernja na četiri. Procenjeno je da je stanovništvo najviše bilo izloženo vrevi u Ulici Laze Kostića, na Bulevaru Milutina Milankovića i kod Medicinske škole.
TRANZIT KROZ GRAD
Kako objašnjava Miljan Maksimović, saradnik za higijenu i zaštitu životne i radne sredine, monitoring buke u Zrenjaninu vrši se na ukupno 13 mernih mesta. Svakog meseca na šest lokacija intenzitet se kontroliše 24 časa.
– Komunalna buka obuhvata sve zvuke koji se javljaju u čovekovom okruženju – događaji, prevozna sredstva, industrija i proizvodnja, kao i ubičajene ljudske aktivnosti. Merenja pokazuju da je njen dominantan izvor drumski saobraćaj. Znatan broj teretnih motornih vozila ne koristi tranzitni pravac, već prolazi kroz grad, te doprinose povećanju nivoa buke – objašnjava Maksimović.
Prema njegovim rečima, intenzitet je moguće smanjiti kontrolom izvora. Ukoliko to nije izvodljivo, primenjuju se mere na putevima prenošenja zvuka. Rezultate donosi prostorno i urbanističko planiranje namene lokalietea, zvučne barijere i tuneli, kao i prirodne prepreke i vegetacija.
– Jedna od mera može biti promena režima saobraćaja: pridržavanje ograničenja brzine, uspostavljanje pešačkih zona i izgradnja obilaznice. Duž opterećenih saobraćajnica i železničkih pruga mogu se podići zaštitne ograde. Pored toga, za bučnija vozila treba uvesti posebne takse ili ih isključiti iz saobraćaja – ističe naš sagovornik.
Maksimović ukazuje da bi pomoglo i ozelenjavanje naselja, redovna primena građevinskih sonoizolacionih materijala, kao i edukacija stanovništva o negativnim zdravstvenim efektima buke.
ČEKA SE ODREĐENJE AKUSTIČKIH ZONA
Iz Zavoda za javno zdravlje kažu da ne postoji zvanična karta akustičkih zona na teritoriji grada. Objašnjavaju da je njihovo određivanje važno kako bi se precizno definisala pripadnost mernih mesta, kao i granična vrednost indikatora buke.
– Zone treba da se uspostave na osnovu postojećeg stanja izgrađenosti i načina korišćenja zemljišta, kao i prema planiranim namenama prostora. Značajne su jer predstavljaju alat za praćenje i upravljanje stanjem životne sredine. Takođe, definišu pravce održivog razvoja grada u odnosu na buku – kaže Maksimović.
Kako objašnjava, akustičko zoniranje obavlja nosilac izrade prostornih i urbanističkih planova tako što unosi podatke o njima u postojeće referalne karte i grafičke prikaze.
– Njihovo određivanje može doprineti sprečavanju narušavanja akustičkog komfora tamo gde postoji zagađenje bukom i poboljšanje stanja na lokacijama na kojim može da dovede do negativnih efekata po zdravlje stanovništva. Zonirenje bi doprinelo i boljem razumevanju koja područja treba zaštititi, koja imaju prihvatljiv nivo buke, zatim koja su zagađena, gde se može dozvoliti razvoj bučnih aktivnosti, a gde predvideti mere kontrole – zaključuje Miljan Maksimović.
J. Šormaz
KONTROLA NA 13 LOKACIJA
Merna mesta u gradu podeljena su u šest akustičkih zona kojim se pretpostavlja da pripadaju. To su: OB „Đorđe Joanović”, Gerontološki centar, SRC „Bazen-jug”, Medicinska škola, vrtići „Vila”, „Dečija radost” i „Biberče”, ulice Mite Milovanova, Đorđa Stratimirovića i Dr Laze Kostića, pijaca Bagljaš, Trg slobode 10 i Bulevar Milutina Milankovića.
UZNEMIRENOST I NESANICA
Iz Zavoda za javno zdravlje objašnjavaju da uticaj zvuka na slušni aparat kod ljudi zavisi od intenziteta i frekvencije. Negativne posledice se retko pojavljuju kod osoba koji su izloženi buci iz životne sredine koja je uglavnom nižeg intenziteta, najčešće od 60 do 75 decibela, i retko prelazi taj nivo.
– Istraživanja pokazuju da buka iz životne sredine, zbog nivoa, tipa i trajanja, uglavnom izaziva uznemirenost i nesanicu. Može uticati na srčano-sudovni, nervni i reproduktivni sistem, zatim žlezde sa unutrašnjim lučenjem, promene u krvnoj slici, pa čak i vid – objašnjava Miljan Maksimović iz Zavoda za javno zdravlje.
