Za razumevanje identiteta prostora na kojem živimo
Izložba „Priče iz depoa”, koja je od 5. juna postavljena u salonu Narodnog muzeja, prikazuje odabrane predmete iz muzejskih depoa svih odeljenja i zbirki koje ova ustanova čuva. Publici su predstavljeni eksponati koji su retko ili gotovo nikada izlagani i nisu deo stalne postavke – iz Prirodnjačkog, Arheološkog, Etnološkog, Istorijskog i Umetničkog odeljenja, kao i iz Zbirke stare i retke knjige, koja se čuva kao deo Specijalne muzejske biblioteke. Autori su kustosi ovih odeljenja.
Prema rečima Ivane Arađan, kustoskinje i koordinatorke postavke, pojam depoa jednako je važan u muzeologiji koliko i pojam stalne postavke ili izložbe.
– Muzejski depo je prostor u kojem se čuvaju predmeti i muzealije koji trenutno nisu u sastavu stalne postavke i iz tog razloga su i nedostupni publici. Predmeti koji su deponovani čuvaju se na odgovarajući način, kao i u određenim mikroklimatskim uslovima. Oni se možda ne uklapaju u trenutni koncept stalne postavke. Zato je izložba ovog tipa izuzetno važna jer omogućava posetiocima da pogledaju vredne predmete od istorijskog, didaktičkog i umetničkog značaja, kako bi bolje definisali i razumeli kolektivni identitet prostora na kojem živimo – objašnjava Ivana Arađan.
BANAT OD 14. VEKA DO DRUGOG SVETSKOG RATA
Kako navodi naša sagovornica, Prirodnjačko odeljenje predstavilo se sa materijalom koji oslikava sadržaj biološkog kabineta koji se koristio u praktičnoj nastavi u Višoj pedagoškoj školi do 1978. godine. Prikazani su dermoplastični preparati gmizavaca, tečni preparati, mikroskopi i drugi predmeti korišćeni tokom laboratorijskih vežbi.
Arheološko odeljenje prikazuje predmete iz oblasti rimske kulture, koji potiču sa prostora utvrđenog rimskog grada Basijane, koji se nalazio nedaleko od Donjih Petrovaca kod Rume. Predmeti iz Basijane u Narodnom muzeju deo su poklona Istorijskog društva iz Novog Sada prilikom osnivanja Banatskog muzeja Dunavske banovine 1940. godine.
Istorijsko odeljenje – odseci za stariju i noviju istoriju – prikazuje istorijski razvitak današnjeg Zrenjanina i srednjeg Banata od početka 14. veka pa sve do Drugog svetskog rata. Tako su izloženi primerci hladnog i vatrenog oružja – sablje, puške, pištolji, a pažnja je posvećena i 75. godišnjici od pobede nad fašizmom i Narodnooslobodilačkoj borbi (NOB).
Takođe, kao važan deo Istorijskog odeljenja predstavljen je i Odsek istorije sporta, gde publika može videti fotografije i predmete vezane za Sokolski pokret u našem gradu iz perioda dvadesetih i tridesetih godina dvadesetog veka, priča koordinatorka postavke.
PREDMETI KOJI OSLIKAVAJU DUH VREMENA
Etnološko odeljenje stara se o artefaktima vezanim za materijalnu i duhovnu kulturu etničkih grupa nastanjenih na području srednjeg Banata, iz 19. i prve polovine 20. veka. Za potrebe izložbe „Priče iz depoa”, prikazana je kolekcija pribora za pušenje. Kolekciju čine lule, kamiši, muštikle, duvan-kese, pepeljare, avani za sečenje duvana, kutije za duvan, igle za čišćenje lula, i drugi predmeti, izrađeni ručno u zanatskim radionicama ili fabrički.
Iz Zbirke primenjene umetnosti, koja čini poseban segment Umetničkog odeljenja, za potrebe ove izložbe odabrani predmeti od metala.
– Predmeti iz ove kolekcije jesu sporadično izlagani na tematskim izložbama, ali veliki deo nije nikada. Oni oslikavaju duh vremena, status i ukus prvobitnih vlasnika, ali i umetničke sklonosti zanatlija, dizajnera i industrijalaca koji su ih osmišljavali, pravili i proizvodili – rekla je kustoskinja Arađan.
Zbirka likovne umetnosti je iz svog bogatog fundusa izdvojila nekoliko umetničkih slika iz legata Friderike Bende, zavičajne slikarke čija su dela uvrštena i u stalnu postavku Muzeja. Friderika Bende je rođena u Kumanu 1891. godine, kao Slavna Kovačev, a ime je promenila po odlasku u Budimpeštu, gde je završila Kraljevsku visoku umetničku školu.
Segment izložbe koji nije u velikoj meri do sada bio poznat publici jesu eksponati koji pripadaju Zbirci stare i retke knjige, koja se čuva u okviru Specijalne biblioteke Narodnog muzeja. Najzastupljenije su knjige religijske sadržine – jevanđelja, molitvenici, ali i knjige iz oblasti jezika i nauke.
Kako naglašava Ivana Arađan, izložba „Priče iz depoa” predstavlja netipičan muzeološki sklop, odnosno pandan stalnoj postavci Muzeja. Postavka je dostupna do sredine avgusta.
