Uspešno je završena obnova staništa, porastao broj turista
Skupština grada Zrenjanina je na poslednjoj sednici, početkom juna, usvojila izveštaj o radu Ustanove „Rezervati prirode” za 2024. godine. Iz njega se vidi da su tokom prethodnih 12 meseci sprovedene brojne aktivnosti na očuvanju i unapređenju zaštićenih područja. U fokusu su bili monitoring biljnog i životinjskog sveta, radovi na održavanju staništa, edukacija građana i saradnja sa naučnim institucijama. Time je potvrđen značaj rezervata kao dragocenih oaza biodiverziteta.
Ustanova je zadužena za upravljanje Carskom barom, biserom banatske ravnice, Ritovima donjeg Potisja, Parkom prirode Rusanda, Begejskom petljom.
ATRAKTIVNA DESTINACIJA
Revitalizovane su površine vlažnih livada na lokalitetima Velika i Mala Greda i Saračica, uklanjanjem žbunja i drveća, kao i invazivne zeljaste vrste. Nastavljeno je suzbijanje invazivnih drvenastih i žbunastih vrsta uz korito Starog Begeja nizvodno od nasipa ka Belom Blatu. Institut za biološka istraživanja „Siniša Stanković” ivršio je monitoring vodozemaca i gmizavaca.
U saradnji sa udruženjem za održivi razvoj i očuvanje prirodnih staništa Srbija „HabiProt” nastavljeno je istraživanje dnevnih leptira u Rezervatu. Redovno je održavana čistoća Carske bare sakupljanjem čvrstog otpada nanetog prisustvom velikog broja posetilaca. Izvršeno je poribljavanje ribarskog područja „Mali Begej”.
Vožnja brodićem na Carskoj bari sprovedena je na osnovu zakupa uz poštovanje svih mera zaštite. Završeni su radovi na izmuljavanju deonice Starog Begeja. To podrazumeva vađenje, transport i odlaganje netoksičnog mulja iz Starog Begeja, kao i radove na održavanju protočnosti kanala koji povezuje Stari Begej i Carsku baru, kanal 1. Pohvalno je što je veliki broj posetilaca iz cele Srbije, kao i ekskurzije osnovnih škola, posetilo Rezervat.
MANIFESTACIJE I SARADNJE
Kada je reč o Specijalnom rezervatu prirode „Ritovi donjeg Potisja”, koje je od 2014. u nadležnosti Ustanove, lane je zaključen ugovor sa Naučno istraživačkim društvom studenata biologije i ekologije „Josif Pančić” iz Novog Sada za istraživanje insekata. Prirodno-matematički fakultet (PMF) iz Novog Sada je sproveo istraživanje strogo zaštićenih vrsta insekata u Rezervatu.
Izvršeno je obeležavanje režima drugog stepena zaštite. Održana je manifestacija „Wild cup” na reci Tisi. Redovno se koristi terenska aplikacija za čuvara zaštićenog područja i biologa. Nastavljena je saradnja sa lokalnim medijima koji prate rad Ustanove, Turističkom organizacijom grada Zrenjanina u cilju promocije Ritova donjeg Potisja. Sprovođen je redovan ribočuvarski nadzor i nadzor čuvara prirode. Angažovana je stručna naučna kuća radi izrade programa upravljanja ribarskim područjem „Ritovi donjeg Potisja” za period 2025-2034. Redovno je rađena interna analiza vode (udeo kiseonika u vodi) u mrtvajama u letnjem periodu i pri niskom vodostaju.
BLISTA I RUSANDA
Prema podacima iz izveštaja, PMF je istražio tri kritično ugrožene vrste, tri ugrožene i dve ranjive vrste u Prirodnom parku Rusanda. Ranije pomenuto Udruženje „HabiProt” nastavilo je tokom 2024. popis entomofaune. Održan je naučno-istraživački kamp prstenovanje ptica uz terensku edukaciju dece školskog uzrasta. Sakupljen je otpad, obnovljene su klupe i stolovi za letnju školu u prirodi. Praćenje stanja i popis tekunica uradio je Institut „Siniša Stanković” iz Beograda. Redovno je održavan park u sklopu Specijalne bolnice za rehabilitaciju „Rusanda”. Oganizovana je radionica za decu osnovnih škola pod nazivom „Učimo od prirode”.
Spomenici prirode Hrast lužnjak, Županijski park u Zrenjaninu i beli dud u Belom Blatu redovno su obilaženi i čišćeni. Na Begejskoj petlji su pre početka rada postrojenja za prečišćavanje vode pregledane sve pumpe, zamenjeno je ulje i proveren je rad dozer pumpi. Urađeno je redovno prečišćavanje vode iz jezera 1 i 3, nakon čega je izvršena aplikacija plavog kamena u cilju suzbijanja rasta algi. Očišćeno je smeće iz vode i oko jezera.
IVA ISAKOV Foto: Arhiva lista „Zrenjanin”
LIKVIDACIJA I OSNIVANJE
Krajem 2016. godine, zbog izmena Zakona o budžetskom sistemu dolazi do likvidacije javnog preduzeća „Rezervati prirode Zrenjanin” i osnivanja Ustanove „Rezervati prirode”, koja postaje indirektan korisnik budžeta Grada. Takođe, dobija subvencije od Ministarstva za zaštitu životne sredine, Pokrajinskog sekretarijata za urbanizam i zaštitu životne sredine i sredstva od naknade za korišćenje zaštićenog i ribarskog područja.
GODIŠNJE DOZVOLE ZA PECANJE
Ribočuvarska služba imala je pune ruke posla. Broj kontrolisanih pecaroša na RP „Banat” bio je 312, a broj oduzetih mreža 95. Godišnju dozvolu za privredni ribolov dobilo je 17 osoba, dok je za privredni ribolov – bućku dobilo jedno lice. U narednu godinu upravljanja preneto je devet miliona dinara. Za rekreativni ribolov za RP „Mali Begej” izdate su 22 godišnje dozvole; 23 za pecanje na Ritovima donjeg Potisja; 159 dnevnih dozvola i jedna višednevna. Na RP „Mali Begej” kontrolisano je 176 ribolovaca. Ribočuvari su oduzeli 12 mreža. Za ovo područje 22 osobe su dobile godišnju dozvolu za rekreativni ribolov. Za upravljanje ovim područjem od prošle godine ostalo je nešto više od 95.000 dinara. Na Ritovima donjeg Potisja kontrolisano je 63 pecaroša, a oduzeto je 46 mreža. Za upravljanje u 2025. godini iz 2024. preneto je 18.400 dinara.
