Ečanska blaga su nepresušni izvori za brojne stvaraoce
Bajkoviti dvorac Kaštel, stara rimokatolička crkva, pravoslavna brvnara, jedinstveni predeli i netaknuta priroda „Carske bare” samo su neki od detalja koji krase Ečku. Bili su i ostali inspiracija umetnicima, koji su ih na svojim delima zauvek sačuvali.
To je jedan od razloga zašto je u ovom malom, banatskom mestu 1956. osnovana i Umetnička kolonija, među najstarijima u zemlji. Savremena galerija, pod čijim pokroviteljstvom i opstaje, čuva jednu od najbogatijih zbirki slika kod nas. Prema rečima Sunčice Lambić Fenjčev, kustoskinje i autorke izložbe, tokom 68 godina postojanja u Koloniji su učestvovala najznačajnija imena jugoslovenske i srpske umetnosti. Među njima su i autori čija su se dela našla na postavci „Umetnička kolonija Ečka – Zrenjanin: mesto inspiracije”.
To su: Vasa Pomorišac, Milan Konjović, Aleksa Čelebonović, Nikola Graovac, Đorđe Bošan, Radenko Mišević, Majda Kurnik, Aleksandar Luković, Stojan Ćelić, Dragoslav Stojanović Sip, Bogomil Karlavaris, Zoran Pavlović, Tivadar Valjek i mnogi drugi.
OD REALISTIČKIH PRIKAZA DO LIČNIH EMOCIJA
– Stvaraoci su bili oduševljeni i inspirisani okruženjem u kojem se Kolonija nalazi: ravničarskim pejzažom, ribnjacima, rekom Begej, brojnim mostovima u Zrenjaninu i Ečki, Kaštelom, seoskim ulicama i tipičnom banatskom arhitekturom, centrom Grada i njegovim sporednim ulicama, zgradama Gradske kuće i Suda, što se i ogledalo na delima koja su prisutna u zbirci Savremene galerije, kao i na ovoj postavci – rekla je Lambić Fenjčev.
Prema njenim rečima, sa promenama u savremenoj umetnosti, menjao se i odnos stvaralaca prema predstavljanju pejzaža. Najpre se, dodaje naša sagovornica, težilo realističkim prikazima, dok se kasnije težište sve više prenosilo na lične impresije i emocije koje su umetnici osećali. U nekim momentima, objašnjava Lambić Fenjčev, to iskazivanje osećanja prelazilo je u asocijativne i apstraktne predstave sa tek po nekim naznakama elemenata i simbola koji bi ih povezivali sa konkretnim motivom.
– Kraj 20. veka uveo je i izrazito kritički pristup, u kojem umetnici slobodno iskazuju svoja razmišljanja prema problemima lokalne zajednice, a u kojima odnos prema okruženju ima značajan udeo. Ta dela su, uglavnom, izvođena u tehnici fotografije i video rada i za njih su se najviše odlučivali mlađi autori, ali ona nisu ovoga puta prisutna.
Jedini ovakav rad koji se izdvojio jeste slika „Moderna mrtva priroda” iz 1996. našeg savremenika, sugrađanina, slikara mr Branka Đukića. Rečnikom hiperrealizma, bliskog fotografskom načinu prikazivanja motiva, akrilom na platnu, predstavio je svima poznatu, za mnoge kontroverznu staklenu zgradu Vojvođanske banke – objasnila je kustoskinja.
FUNDUS OD BLIZU 3000 DELA
Zbirka Savremene galerije predstavlja svedočanstvo ne samo o njenom radu i delovanju, već i o razvoju umetnosti u Srbiji i bivšoj Jugoslaviji od pedesetih godina 20. veka do danas.
– Naša zbirka čuva preko 2.800 umetničkih dela u različitim tehnikama poput slika, crteža, akvarela, skulptura, grafika, fotografija i novih medija poslednjih decenija. Izvodili su ih autori iz svih delova bivše Jugoslavije i inostranstva. Svi ti radovi imaju i svoju specifičnost, jer vrlo često prikazuju motive koje su umetnici otkrivali u okruženju Ečke i Zrenjanina. Tako su i neki od najznačajnijih jugoslovenskih autora ostavili svoje impresije koje su doživeli tokom svog boravka – kazala je naša sagovornica.
Kako je ispričala, slike pred kojima je zastajao najveći broj posetilaca su one na kojima su mogli da prepoznaju konkretan motiv. To se vrlo često dešava i sa ljudima koji su rođeni ili su proveli detinjstvo u Zrenjaninu, ali sada, sticajem okolnosti, žive u inostranstvu.
– Među mnogima koje su se istakle je svakako „Plaža na Begeju” iz 1962. Milana Kečića. Uglavnom je privlačila starije od kojih se neki još uvek sećaju čuvenog kupališta Brankovan na Begeju. Takođe, radovi na kojima su prikazani mostovi Zrenjanina nikoga nisu ostavili ravnodušnim. Izdvojio se „Mali most u Zrenjaninu” iz 1956. Aleksandra Lukovića koji ga prikazuje u prvom planu, dok je u drugom zgrada Suda.
Posetioci su se neretko divili velelepnom Kaštelu, ovekovečenom na platnima brojnih domaćih i stranih autora. Jedna od najznačajnijih za kolekciju Savremene galerije jesu ekspresionistička predstava u delu Milana Konjovića „Kaštel – Ečka” iz 1958. i geometrizovano stilizovana Alekse Čelebonovića „Kula u Ečki” iz 1957. godine – ispričala je Sunčica Lambić Fenjčev.
Miroslava Malbaški Foto: Arhiva Savremene galerije i Jovan Drndak Njegović
