Novčići prenosili poruke careva i seljacima i guvernerima
Rimski carevi su vrlo brzo shvatili da kovani novac može biti efikasno sredstvo u komunikaciji između njih i bogova, a pogotovo između njih i rimskog naroda, tako da naša priča počinje od ideje rimskog vladara da umesto lika božanstva na jednu stranu novčića ubaci svoj lik. Monopol nad kovanjem novca prelazi iz ruku senata u ruke vladara – objasnio je Aleksandar Šalamon, kustos-arheolog Narodnog muzeja, na nedavnom otvaranju izložbe „Srebrni novac rimskih imperatora od I do III veka iz numizmatičke zbirke Narodnog muzeja Zrenjanin” u ovoj ustanovi. Postavka je otvorena do 1. avgusta u malom salonu.
Izložen je novac iz vremena cara Vespazijana (69. god. n. e.) do vladavine Valerijana (polovina trećeg veka), kao i novac imperatora iz dinastije Flavijevaca, Antonina i Severa, zatim i vojničkih imperatora trećeg veka.
Izučavanje starog ali i savremenog novca – čime se bavi numizmatika – donosi priče o monetarnoj politici, ulozi novca i uticaju na unutrašnje stvari u državi, zatim mitologiji i religiji određenog doba. Naziv numizmatika potiče od grčke reči „nomisma”, što znači kovanica, novac.
– Novac je postao medij preko kojeg je informacija mogla da dođe do najudaljenijih delova države, i na taj način bude preneta velikom broju ljudi. Kroz novac imperator je prenosio poruke kao što su: Ovo sam ja! Ovo su moje titule! Moje poreklo! Moji naslednici! Moji vojni uspesi! Kombinacije teksta i predstave na kovanicama učinile su razumljivim poruke, koje su bez greške mogli da shvate i pravilno interpretiraju i seljak i guverner – kaže Aleksandar Šalamon.
Neke od poruka imperatora ticale su se i isticanja sopstvenih vrlina na kovanom novcu, što je stanovništvu Rimskog carstva trebalo da predstavi koristi koje će imati za vreme njegove vladavine.
– Materijalne dobrobiti bile su stabilno snabdevanje žitaricama, zatim razni građevinski i arhitektonski poduhvati, novčani doprinosi. Propagiranje nematerijalnih koristi trebalo je da prikaže novo zlatno doba države, procvat i prosperitet, blagostanje, i dugoročni mir. Zanimljivo je da ova praksa doživljava svoj maksimum upravo u trećem veku, kada se Rimsko carstvo suočava sa najvećim poteškoćama – objašnjava naš sagovornik.
ŽELJA DA POSTANE DEO STALNE POSTAVKE
Narodni muzej je sakupio vrednu kolekciju kovanog i papirnog novca koji datira od antike do kasnog srednjeg veka i novijeg doba. U okviru stalne postavke stari novac je izložen više u svrhu dekora nego prezentacije ili isticanja njegovog značaja. Ideja je da se deo ove zbirke stručno obradi i prezentuje publici. – Velika mi je čast što posle više decenija imam priliku da sugrađanima predstavim deo našeg numizmatičkog materijala. Želja mi je da priču o numizmatici uvrstimo u budući repertoar izložbi, ali i da ona postane deo stalne postavke Arheološkog odeljenja – ističe kustos-arheolog Aleksandar Šalamon.
