Nekada u statusu opštine sa više od 3.500 meštana – Međa, ranije zvana Pardanj, danas je selo sa 623 stanovnika, prema podacima Popisa iz 2022. Leto je period kada naselje „živne” i kada se pokaže da u njemu još uvek ima energije, volje i mladosti da se suprotstave sumornim trendovima pražnjenja i učmalosti ruralnih krajeva.
Centralno dešavanje je Dan sela, obeležava se krajem jula. Tome prethodi udruženo sređivanje naselja.
OKUPLJANJE I DRUŽENJE
Kako navodi predsednik Saveta Mesne zajednice (MZ) u Međi Miljan Miljković, nekoliko nedelja uoči ovogodišnje manifestacije uređivani su park, katolička i pravoslavna porta, školsko dvorište…
– Nemamo službu za održavanje zelenila i slične poslove te se meštani samoinicijativno organizuju da obave ono što mogu. Pridružujemo im se i mi iz MZ, i trudimo se da obezbedimo alat i užinu. Uskoro ćemo se okupiti da uradimo sitne građevinske radove radi obnove zgrade osnovne škole. Osmoletku pomažemo i donacijama, pa smo tako pre dve godine obezbedili novi štampač – objašnjava Miljković.
Ističe da školu pohađa oko 56 đaka i da se u okviru nje nalazi vrtić. Broj beba rođenih u proteklom periodu daje mu nadu da obe ustanove narednih godina neće imati problema oko upisa.
Još jedan primer udruživanja meštana, navodi Miljković, jeste organizacija turnira u basketu 3×3 22. i 23. jula, a uz to i humanitarnog takmičenja u „šutiranju” trojki. Prikupljeno je gotovo 30.000 dinara za organizaciju „Srbi za Srbe” koja će ih nameniti socijalno ugroženim porodicama, ističe naš sagovornik.
Nešto kasnije, 26. jula, počelo je trodnevno obeležavanje Dana sela: organizovane su liturgije, rezanje slavskog kolača, nastupi KUD „Dositej Obradović”, kuvanje pilećeg paprikaša, takmičenje u pecanju, fudbalska i basketaška utakmica…
– Fudbalska utakmica je bila revijalnog karaktera, posvećena vrsnom fudbaleru i atletičaru Jovanu Laziću koji je poginuo 1999. u ratu. Jedan tim čine meštani sela, a drugi Međanci iz dijaspore. To bude više druženje nego nadmetanje, mnogi u toku igre zastanu da popričaju. Sa druge strane, turnir u basketu je bio kompetitivniji, jer su se takmičili timovi formirani iz sedam seoskih ulica. Igrala su i deca i odrasli – navodi Miljko Miljković.
Dan sela ne bi bio tako poseban da nije letnjeg povratka studenata i ostalih Međanaca „iz belog sveta”, ali i dolaska gostiju iz drugih mesta, naročito iz Banatskog Karađorđeva.
U avgustu će u Među doći delegacija iz Bekeščabe da drugu godinu zaredom sa rukovodstvom MZ položi vence na spomenik na katoličkom groblju koji je porodica Bogdanović podigla 1938. godine. Na njemu je natpis: „U spomen na stanovnike Pardanja poginule u Prvom svetskom ratu”. Planirano je bilo da to učine na Dan sela, ali gosti tada nisu mogli da stignu.
MESTO BOGATE PROŠLOSTI
Ime sela Pardanj se prvi put pojavljuje u 18. veku kada ga je carica Marija Terezija priključila Torontalskoj županiji. Prvu kapelu u mestu, posvećenu Svetom Ivanu Nepomuku, podigao je sveštenik iz Modoša (Jaša Tomić) Zeglaši Silard. Pravoslavna crkva je sagrađena između 1760. i 1770. godine, a katoličku je izgradio veleposednik Janoš Batler između 1885. i 1889. godine. Treba spomenuti da je car Jozef II, sin Marije Terezije, prilikom svoje posete južnoj Mađarskoj 1773. godine obišao i područje Pardanja.
Godine 1781. selo je prešlo u vlasništvo porodice Batler, a 1808. dobilo je pravo na održavanje nedeljnih i godišnjih pijaca. Godine 1854, naselje je preuzeo David Bogdanović, kraljevski kapetan, koji je između 1860. i 1870. godine izgradio dvorac. Nakon njegove smrti imanje su nasledili njegovi sinovi Vilibald i Virgil.
Od 4. juna 1920. godine, s potpisivanjem Trianonskog mirovnog sporazuma po završetku Prvog svetskog rata, postavljene su nove državne granice. Tako su Mađarski i Srpski Itebej, Hetin, Pardanj i Modoš ostali u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, postavši pogranična sela. Time je opština Pardanj prestala da postoji i pripojena je opštini Modoš. Nakon Drugog svetskog rata, dobija naziv Međa i postaje deo opštine Žitište. Broj stanovnika u Među tokom vekova je opadao: 1880. – 3.514, 1890. – 3.669, početkom 20. veka – 1.518, a 1981. godine – 1.402, od čega 76 Mađara i pet Hrvata.
Spomenik porodice Davida Bogdanovića meštani i dalje brižljivo održavaju. Inače, na katoličkom groblju sahranjeni su članovi porodice Vajsmiler. Prema rečima meštanina Stojadina Stanojevića, ova porodica je povezana sa poznatim plivačem, olimpijskim šampionom, a kasnije i holivudskim glumcem koji je tumačio Tarzana, Džonijem Vajsmilerom.
