Odlaskom Milana Đukanova srpska arhivistika izgubila je vrednog poslenika. Postojani temelji Istorijskog arhiva koje je kao direktor svojom stručnošću, nesebičnim angažovanjem i primerom ojačao i ukrepio, kao i zavičajna istoriografija kojoj je doprineo, obavezuju nas da ne zaboravimo životnu povest čoveka koji je postao svojevrsni čuvar sećanja i prošlosti banatskog podneblja.
Rodio se 22. februara 1934. godine u Šupljaji (današnji Krajišnik) gde mu je otac Pavle službovao kao opštinski podbeležnik, a majka Jelena, rođena Popović, bila ugovorni poštar. Porodica Đukanov (krsna slava Sveti Nikola) vuče poreklo iz Mokrina, gde se rodio Milanov deda Dimitrije, koji se bavio trgovinom, a pored toga bio i poznati preduzimač u poslovima restauracije starih crkava.
Kada mu je sin Pavle u Aprilskom ratu 1941. godine poginuo u okršaju sa Nemcima kod Šurjana (jedna od prvih jugoslovenskih žrtava u Drugom svetskom ratu), Dimitrije se nalazio u samom selu gde su u toku bili završni radovi na novopodignutoj crkvi Vaznesenja Gospodnjeg.
Prvi razred osnovne škole Milan je završio u Štefansfeldu (nemački naziv za Šupljaju) 30. juna 1941. godine, da bi više razrede okončao u Jaši Tomiću, gde je 1948. godine završio i Nepotpunu mešovitu gimnaziju.
Za njegovu profesionalnu službu i karijeru u arhivističkoj delatnosti od presudnog značaja bile su studije na grupi za istoriju Filozofskog fakulteta u Beogradu tokom kojih se formirala njegova svest o istorijskim izvorima, kritički odnos i naposletku svojevrsna pasija za otkrivanjem, evidentiranjem i čuvanjem pisanih istorijskih izvora.
Među predavačima na fakultetskim studijama Milan Đukanov imao je privilegiju da sluša predavanja zlatne generacije srpske istoriografije među kojima su bila velika imena: Georgije Ostrogorski, Viktor Novak, Fanula Papazoglu, Mihajlo Dinić, Jorjo Tadić, Vaso Čubrilović i drugi. Svoje temeljno i iscrpno poznavanje arhivistike crpeo je iz predavanja koje mu je na osnovnim studijama držao Ilija Sindik. Diplomirao je 1959. godine.
Radni odnos u Državnom istorijskom arhivu sreza Zrenjanin zasnovao je 1963. godine. Stručno usavršavanje Milan Đukanov nastavio je upisavši postdimplomske studije u Zagrebu u toku akademske 1970/71. godine u okviru Centra za studije bibliotekarstva, dokumentacije i informacionih znanosti na Sveučilištu u Zagrebu. Položivši arhivistički ispit 1973. godine postao je prvi arhivista od osnivanja zrenjaninskog Arhiva. Kao najstručniji kandidat u dva mandata je postavljan za upravnika i potom direktora arhiva: od 1964. do 1980. godine i od 1992. do 2001. godine.
Pored velikog broja napisanih istorijskih beležaka, sumarnih i analitičkih inventara i sređenih fondova od izuzetnog i velikog značaja, Milan Đukanov je iza sebe ostavio i vredne publikacije koje su postale nazaobilazna literatura i polazište u istraživanju zavičajne istorije. Sredivši fond prvog srpskog prečanskog narodnog odbora koji je osnovan u predvečerje oslobođenja 1918. godine, izdao je knjigu „Srpski narodni odbor u Velikom Bečkereku 1918. godine“ u kojoj su na osnovu arhivske građe rasvetljeni ključni bečkerečki dani s kraja Velikog rata, od osnivanja odbora do ulaska srpske vojske u varoš. Napisao je i kratku monografiju o Jaši Tomiću. Kao iskusan istoričar i arhivski radnik bio je član redakcionog odbora i autor dva poglavlja „Monografije Zrenjanin“. Učestvovao je u snimanju brojnih emisija i dokumentarnih filmova o istoriji Zrenjanina.
Zvanje arhivskog savetnika, kao najviše u arhivskoj struci, poneo je 1989. godine. Bio je član republičkih komisija za kategorizaciju arhivske građe, dodelu viših zvanja i komisije za pripremu proslave stogodišnjice Arhiva Srbije. U znak priznanja za velike zasluge u arhivskoj struci Arhiv Srbije dodelio je Milanu Đukanovu prestižnu nagradu „Zlatna arhiva“ iz fonda Aleksandra Arnautovića 15. decembra 1999. godine. Društvo arhivskih radnika Vojvodine dodelilo mu je nagradu „Dr Dimitrije Kirilović“ 22. juna 2012. godine.
Kada se saberu misli i svedu utisci o njegovom plodnom radu, bilo da je reč o njemu kao direktoru, arhivisti ili pak istoričaru, Milan Đukanov ostaće zauvek primer na koji se treba ugledati i sa ponosom stremiti.
Milin Slobodan
Istorijski arhiv Zrenjanin
