Svačiji, a ustvari ničiji – Iako ovi mikro ambijenti predstavljaju spomenike kulture koji su pod zaštitom države, izgleda da su i poslednje o čemu država, grad, odnosno nadležni misle
U samom centru grada ima ih nekoliko, a premda se urbanističkim planovima tretiraju kao centar grada, većina gradskih pasaža je toliko zapuštena da su zidovi oripani do neprepoznatljivosti. Zbog neodržavanja, smeća, uništenih prilaza i infrastrukture unutar njih, postali su ruglo grada nasuprot rekonstruisane glavne gradske ulice i centralnog Trga slobode.
Bojan Kojičić iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture ocenio je da stanje u pasažima oslikava ne samo stav države, nego i stanara, odnosno vlasnika lokala, koji imaju kafiće i radnje u njima, ili koji u pasažima žive. Oni bi najviše trebalo da se potrude kako bi okruženje oko njih bilo prihvatljivo i za ostale sugrađane.
– U tim pasažima živi mnogo ljudi. Pritom, u nekoliko prostorija se nalaze radnje, firme ili kafići. Oni se odnose nedomaćinski prema prostoru koji ih okružuje, i ne mogu ili im nije stalo da se dogovore o održavanju tih unutrašnjih prolaza i dvorišta a mogli bi da utiču bar na čistoću prolaza i dvorišta. Ti prostori su sada svačiji, a ustvari ničiji – objasnio je Kojičić, inače istoričar umetnosti, odnosno konzervator.
Kako je konstatovao, stanje nije oduvek bilo takvo.
– Oni su u vreme Austrougarske vladavine, kada su zgrade u centru i bile sagrađene, izgledali upravo kao spomenici kulture. Naravno, u to vreme su u zgradama živeli vlasnici zgrada, i njima je bilo stalo da održavaju čistoću i lepotu cele zgrade – izjavio je konzervator.
Prema njegovim rečima, pasaži u koje se ulazi iz centralne ulice ili Gimnazijske, deo su prostorne kulturno-istorijske celine nazvane „Staro jezgro Zrenjanina“. To je ambijentalna celine, koja uživa status kulturnog dobra od velikog značaja za Republiku Srbiju. S.Kokavski
