Zaštita predela, unapređenje ekoloških koridora i staništa zaštićenih vrsta prioriteti su Nacrta Prostornog plana Specijalnog rezervata prirode (SRP) „Carska bara”. Ovaj dokument je nedavno prezentovan zrenjaninskoj javnosti. Definiše uslove za očuvanje prirodnih vrednosti za narednih 20 godina. Autori su stručnjaci „Zavoda za urbanizam Vojvodine”.
Planom je, između ostalog, predviđeno praćenje stanja životne sredine – emisije zagađujućih materija, kvaliteta voda i zemljišta, biomonitoring i kontrola buke.
– Osnovna smernica je očuvanje vodenih i vlažnih stanica. To podrazumeva monitoring biljnih i životinjskih vrsta, pre svega insekata, ptica i sisara. Neophodna je i revitalizacija otvorenih barskih i livadskih staništa, ozelenjavanje prostora i suzbijanje invazivnih vrsta – objašnjavaju autori Prostornog plana.
ZABRANITI PROMENU NAMENE ZEMLJIŠTA
Poslednjih decenija je došlo do poremećaja u gazdovanju „Carskom barom”. Negativni uticaji su narušili biodiverzitet, zatim kvalitet vode, sedimenta, terena i vodenih zajednica.
– Obližnja ribnjačka jezera su dugo godina predstavljala ugrožavajući faktor zaštićenog područja. Za vreme izlova ribe voda sa velikom količinom rastvorenih organskih materija i mulja ispuštala se u Stari Begej – navodi se u dokumentu.
Monitoringom je ustanovljeno da voda „Carske bare” ne odgovara dobrom statusu, već pripada klasi dva. Cilj je dostići prvu.
– Promena vodnog režima, uz zarastanje Starog Begeja, dovodi do osiromašenja biološke raznovrsnosti i nestanka karakterističnih retkih vrsta u Rezervatu – upozorava se u Nacrtu.
Očuvanje karaktera SRP „Carska bara” biće sigurno samo ako prioritet nadležnih bude zaštita prirodnih vrednosti.
– Kako bi se to ispunilo, neophodno je zabraniti promene kulture zemljišta za ugrožena staništa, povezati vodena okna, održavati postojeće ustave i izgraditi nove – predlažu stručnjaci.
Pored toga, treba podsticati očuvanje vlažnih livada, plitkih depresija i pašnjaka Mužljanskog i Botoškog rita i obnoviti šume autohtonim vrstama drveća.
REŽIM ZAŠTITE DIKTIRA AKTIVNOSTI
Područje „Carske bare” karakterišu tri stepena zašitite. Kako Prostorni plan propisuje, u okviru prvog režima zabranjene su sve aktivnosti osim naučnih istaživanja i edukacija.
U drugom stepenu otvoreno je više mogućnosti. Namera je da se postave duplje i veštačka ostrvca za strogo zaštićene divlje vrste. Na Starom Begeju ukloniće se vegetacija i suzbiti invazivne vrste biljaka i životinja. Poribljavaće se autohtonim vrstama, a pažnja će se posvetiti zaštiti i gajenju divljači, objašnjava se u Planu. U ovom režimu dozovoljena su još i plovila čuvara, kao i pristup i boravak posetilaca.
U trećem stupnju zaštite mogući su: održavanje puteva, izmuljavanje, košenje, ispaša, korišćenje trske, obnavljanje poljoprivrednih delatnosti, pošumljavanje, rekreativni i sportski ribolov.
EKONOMSKI POTENCIJAL
Turizam na „Carskoj bari” baziran je na prirodnim bogatstvima, ruralnom i urbanom nasleđu sa sadržajima na području van obuhvata rezervata.
Mogućnosti za razvoj postoje za naučno-istraživački, rekreativni, izletnički, ruralni, ribolovni, lovni i eko-turizam.
– Na primer, rekreativni turizam može se razvijati organizovanjem foto-safarija, posmatranjem ptica, vožnjom biciklovima i brodićem, šetnjama – ističu autori Nacrta plana.
Kako bi se upotpunila ponuda, planirani su dogradnja Centra za posetioce, novi vidikovci i info-table. Predloženo je i formiranje staze za šetanje na zaštićenom području.
O Nacrtu plana i pristiglim primedbama građana na ovaj akt izjasniće se nadležna komisija 19. aprila u pokrajinskoj Skupštini u Novom Sadu. Početak zasedanja je u 15 časova, u sali na drugom spratu.
