Selo niklo kraj Begeja, pored parobrodskog pristaništa
Pre godinu dana Stajićevljani su proslavili vek od nastanka sela. Na svečanosti održanoj 19. avgusta 2022. otkrili su spomenik osnivaču naselja, svešteniku Savi Stajiću, koji je 1921. godine okupio porodice iz više sela i naselio ih na teritoriju današnjeg Stajićeva. Milinko Đorđević je u „Monografiji sela Stajićeva od 1919. do 2000.” sačuvao od zaborava priču o osnivanju i razvoju ovog mesta.
Sava Stajić je rođen u Velikom Bečkereku 1881. godine. Ispit zrelosti je položio u Velikoj gimnaziji u navedenom gradu. Pravne nauke završio je u Gracu, a bogosloviju u Sremskim Karlovcima. Od 1904. godine određen je za protonamesnika u Srpskom Elemiru, a od 1932. godine je bio arhijerejski namesnik novobečejski. Bio je vrlo uman, energičan, radan i preduzimljiv, a takođe i skroman.
Posvetio se dobrobiti crkve i seljana u agrarnoj reformi i kolonizaciji. Poživeo je 55 godina, a njegov skromni grob je na Tomaševačkom groblju, iza kapele. Uočivši kako parohijani teško žive, bez velike mogućnosti da osete blagodeti agrarne reforme, Sava Stajić odlučio je da im pomogne. O tome je zapisao:
„Videći da smo mi seljani ne samo nedovoljno, već i lošom zemljom nadareni, ja sam zaključio da je za uspešno rešenje agrarne reforme potrebna kolonizacija meštana u nekoj opštini gde ima veleposed, a nema Srba reflektanata (zainteresovanih, prim. aut), ili ne bar u tolikoj meri da im kolinisti budu na smetnji…”
NASELjE PORED KAMENOG PUTA
Pošto je Sava Stajić napisao molbe u ime 150 ljudi iz Srpskog Elemira i 30 iz Rumunske Ečke, izašla je komisija da ih sasluša i ispita opravdanost. Kako je na spiskovima ostao mali broj zainteresovanih za stvaranje kolonije, sveštenik je počeo razgovore sa sirotinjom i iz drugih sela velikobečkerečke županije. Naišao je na dobar odziv te je postignut dogovor sa Agrarnim uredom da se sa ovim poslom otpočne.
Prvog oktobra 1920. godine podeljene su kolonističke kompetencije i kolonisti su odmah počeli obradu svoje zemlje. U pitanju je bila 231 porodica u 1922. godini. Zastupljenost po mestima je izgledala ovako: Aradac 62; Elemir 42; Farkaždin 42; Ečka 26; Taraš 25; Orlovat 12; Kumane 9; Botoš 8; Srbija 3; Slovenija 1; Bosna 1.
Videvši kako se kolonisti muče, Sava Stajić je pokrenuo pitanje eksproprijacije zemljišta za naselje i groblje. Kao nosilac kolonizacije i čovek koji je najviše doprineo da ona uspe, insistirao je da naselje bude pored kamenog puta i na obali reke. Odabrana je lokacija na terasi uz levu obalu Begeja, pored parobrodskog pristaništa. Pošto je prostor za selo isparcelisan uz dobijeno odobrenje za gradnju, pristupilo se dodeli placeva 26. jula 1922.
Da bi adaptacija meštana bila što bezbolnija, kolonisti poreklom iz istog sela dobili su placeve u istoj ulici. Tako se prva ulica prema Ečki zvala – Ečanski sokak, zatim Taraški, Elemirski, Farkaždinski… Glavna poprečna, koja je delila selo po sredini, zvala se Veliki sokak.
ZASLUGE ZA NAMIRENjE DUGOVA
Dolaskom dobrovoljaca iz Velikog rata ukazala se potreba za proširenjem naselja. To je učinjeno dodavanjem nove ulice paralelne sa Novim redom (danas Sremska ulica). Određeni su placevi za gradnju Doma kulture, stana za učitelja, birtije, sale za igranke, škole, mlekare, opštine…
Zidanje kuća je iziskivalo značajne troškove te su se kolonisti zaduživali, svesni problema koja ih čekaju. Pretnja države dužnicima nije bila bezazlena. Ali, tu se opet našao Sava Stajić. Uspeo je da načini kompromis sa nadležnima tako što je ponudio svim kolonistima da deo svoje zemlje, u zavisnosti od veličine duga, daju u zakup Agrarnoj zajednici (čiji je on bio sekretar). Ta zajednica je od zakupnine namirila sva dugovanja. Samo je mali broj kolonista odbio to rešenje, a ostali su vratili dug i sačuvali celokupnu imovinu. Za sve zasluge sveštenika Save Stajića, meštani su odlučili da selo nazivu Stajićevo. Hadži B. Novaković
ZAPISI I SEĆANjA
Milinko Đorđević (1948–2023) je rođen u Stajićevu. Školovao se u rodnom selu, Ečki i Zrenjaninu. Svojim angažovanjem je postao istaknuti društveni aktivista, naročito u Crvenom krstu, radeći na okupljanju dobrovoljnih davalaca krvi. Za to je odlikovan Medaljom zasluga za narod 1979. godine. Stvarajući monografiju Stajićeva, Đorđević je prikazao selo i njegove žitelje od 1922. do kraja 20. veka. Pisao je o običajima koji su se ukrštali u zavisnosti od porekla stanovnika. Tu su i sećanja iz Drugog svetskog rata, zatim zapisi o o folkloru, sportistima, radu društvenih organizacija, zadruzi, školi, crkvi, aktivu žena, dobrovoljnom vatrogasnom društvu…
