Opadanje nivoa jezerske vode velikim delom dolazi isparavanjem površinske i plitke podzemne vode, a potpuni gubitak vode javlja se tokom dugotrajnog toplog perioda bez padavina – kaže dr Vesna Kicošev, iz Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode
Proteklih dana odjeknula je vest da je jezero Rusanda, najveće slano jezero u Srbiji, presušeno i da će doći do ekološke katastrofe. Pojedini mediji alarmirali su javnost da su zbog isušivanja ugroženi stanovnici Melenaca, sela na čijem području se nalazi Park prirode „Rusanda”, sa velikim diverzitetom biljnih i životinjskih vrsta od kojih su neke zaštićene, a da posebna opasnost preti lekovitom blatu- peloidu, koje se nalazi u samom jezeru i koje služi za lečenje raznih oboljenja u Specijalnoj bolnici „Rusanda”. Novost je da se nakon pljuska, koji nas je zahvatio prošle nedelje, voda polako vraća u jezero. Zanimalo nas je koji faktori utiču na povlačenje vode, kakvog uticaja ima suša na okolinu, životinje i peloid, i da li je zaista reč o ekološkoj katastrofi, te smo kontaktirali Pokrajinski zavod za zaštitu prirode.
– Periodično isušivanje značajnog dela korita Rusande, kao deo prirodne dinamike kretanja voda na ovom području, nije ekološka katastrofa već prirodna pojava koja ima ključnu ulogu u očuvanju specifičnih karakteristika jezera i okolnih pašnjaka zbog kojih je ovo područje stavljeno pod zaštitu kao Park prirode „Rusanda”, kao i u održavanju sastava lekovitog segmenta, odnosno peloida – ističe dr Vesna Kicošev, načelnica odeljenja za zaštitu životne sredine Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode. – Tokom letnjeg perioda, usled isparavanja vode se stvaaju uslovi za nagomilavanje mineralnih soli na površini zemljišta, tzv. „cvetanje soli”. Ovakva situacija ide u korist zaštićenim i strogo zaštićenim biljnim vrstama, među kojima ima i lekovitih. Tokom nekoliko proteklih godina na jezeru Rusanda bila je prisutna pojava neobično visokog nivoa vode usled čega na većem delu obale i korita nije dolazilo do punog iscvetavanja soli u periodu jul-oktobar u meru u kojoj je neophodna za opstanak najznačajnijih vrsta biljaka.
Dr Vesna Kicošev objašnjava da do opadanja nivoa jezerske vode velikim delom dolazi isparavanjem površinske i plitke podzemne vode, a da se potpuni gubitak vode javlja tokom toplog perioda bez padavina, kao što je sada bio slučaj.
Ona ističe da je prethodna pojava znatnog opadanja nivoa jezera zabeležena 2009. godine,kada je voda ostala samo u depresiji u blizini Specijalne bolnice za rehabilitaciju „Rusanda”. Poslednje potpuno isušivanje Velike Rusande zabeleženo je 2001. godine. Prema rečime načelnice odeljenja za zaštitu životne sredine Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode, prirodno snabdevanje jezera vodom pretežno se održava iz padavina, podzemne vode iz koje voda ponekad izbija na površinu u obliku uočljivih izvora, takozvanih žmiravaca. Naša sagovornica naglašava da isušivanje putem isparavanja ne dovodi do pogoršanja kvaliteta vode i peloida.
– Nasuprot tome, intenzivne melioracije (odvodnjavanjem i navodnjavanjem) dovode do raslanjivanja jezera i ugrožavanja osnovnh vrednosti ovog područja. Takođe, dospevanjem zagađujućih materija iz naselja i sa okolnih oranica menja se sastav vode i sedimenta jezera, odnosno dolazi do pogoršanja njihovog kvaliteta. Na taj način smanjuje se brojnost najosetljivijih, odnosno najvrednijih domaćih vrsta,a zamenjuju ih invazivne (agresivne strane) vrste koje su najčešće prilagođene manjem sadržaju mineralnih soli i visokim stopama snabdevanja hranljivim materijama – kaže dr Kicošev.
NEMA RAZLOGA ZA BRIGU
Predsednik Mesne zajednice u Melencima Veselin Frajić tvrdi da nem arazloga za brigu jer se ta pojava dešava relativno često, na svakih desetak godina, a da se jezero delimično isuši svake godine. Kako kaže, seća se da je još kao dete viđao povlačenje vode iz jezera, a da su mu čak i stariji meštani pričali da su peške prelazili preko jezera kada naiđe sušni period.
