Zelena kuća grada mog
Piše: Milena Bečejac
Zgrade iz prošlih vremena, on koje su ostale i preostale prkoseći vremenu i nemaru, imaju svoje priče i, kao i ljudi, sudbine. Najviše ih je u starom gradskom jezgru, kao što je to u Gimnazijskoj ulici. Ova uska ulica, kojoj najveću živost daju glasovi mladosti, učenika Zrenjninske gimnazije i Ekonomsko-trgovinske škole „Jovan Trajković“ (u Skerlićevoj), formirana je, prema podacima Zavoda za zaštitu spomenika kulture, najkasnije, početkom 18. veka. „Sadašnju strukturu, najvećim delom, dobila je krajem 19. i početkom 20. veka, sa nekoliko monumentalnih objekata koji su od velikog istorijskog značaja za grad: Pijaristička crkva sa zgradom Gimnazije i niz spratnih i prizemnih građanskih kuća visokih arhitektonskih i stilskih vrednosti“.
„Jedna je od prvih ulica u gradu koja je dobila trotoare od krupnih granitnih kocki i pravougaone ivičnjake, sa kolovozima od kaldrme (lomljenog kamena). Tek šezdesetih godina 20. veka je preko kaldrme presvučen asfalt. U leto 2014. godine završeni su radovi na rekonstrukciji dela od Jevrejske do Skerlićeve, a 2015. i drugi deo. Kako sada to izgleda, vidimo i sami…
Ova ulica posebna je tema koja traži znatan prostor. Koliko je zgrada očuvano, koliko je uništeno, koje tajne skrivaju njena dvorišta… U oči mi je uvek upadala zelena zgrada na kraju ulice, broj 24, zapravo na uglu ove i Svetozara Markovića. Možda baš zbog svog kolorita. Na sajtu Zavoda za zaštitu spomenika kulture sačuvani su i o njoj dragoceni podaci. Bila je to kuća dr Svetozara Petrovića, (kasnije, 1921, filijala Opšteg osiguravajućeg društva ,,Jugoslavija”), izgrađena 1902. u stilu ekletike. Dr Petrović je bio advokat i političar, vođa radikala u Velikom Bečkereku, bio je gradski odbornik, predsednik Srpske pravoslavne crkvene opštine i bliski saradnik Jaše Tomić. Posle Drugog svetskog rata kuća je konfiskovana, a od 1970. do 2000. godine se u njoj nalazila zdravstvena ustanova ,,Dr Boško Vrebalov”. U privatnom je vlasništvu. Godine 2017. (poslednji podaci) veći deo stambeno-poslovne zgrade u Gimnazijskoj 24, prodata je jednoj pančevačkoj firmi…
Nekadašnja zgrada – lepotica, sada je oronula. Malter sa nje otpada, gubi svoju prepoznatljivu zelenu boju. U dvorištu je rastinje kao u džungli. Godine prolaze, zgrada, poput mnogih u gradu, sve više propada…